Kuyu derinliği neden 500 metre olmalı?

Manisa Turgutlu Belediyesine yeni açtığı kuyu. Hayırlı olmasını dileriz. Malumunuz Turgutlu Tuğla Fabrikaları ile ünlü. Kil,  Tuğla ve Güveç toprağıdır, boyanın ham maddesidir.

Bölgede blok kil tabakası var, yüzeysel sular bitti! iyi bir suya kavuşmak için bundan sonra derin kuyu yapmanız şart.!

Derin kuyu derken bize göre zemine göre 250-350 mt. aralığında ideal olur.

Örneğin İzmir Torbalı’da radar tespitimiz ile açılan bir kuyuda 329 mt.blok kil devam etti, kum’a girdik, kum’da kaçak yapmaya başladı, kuyu 355 mt.de sonlandırıldı ve öngörümüzün üzerinde suya kavuştuk.

Soru: Blok kil olan bölgelerde derin kuyu kazarak kili geçebilsek su alabilir miyiz?

Cevap: Evet, blok kil tabakası olan bölgelerde derin kuyu sondajı yaparak su almak mümkündür ve hatta bu bölgelerde su bulmanın en güvenilir yolu budur. Kil tabakaları suyu süzmeyen, suda şişen ve kuyuya su geçirmeyen “geçirimsiz” tabakalardır; ancak bu blok tabakayı geçebilirseniz,  altında genellikle su taşıyan kum, çakıl veya çatlaklı kaya (kalker gibi) kireç taşı katmanları bulunur. Tespit %100 doğru ise Bu katmanlar bize muhteşem sular verir.

Blok kil bölgesinde sondaj yaparken bilmeniz gereken kritik noktalar şunlardır:

1. Kil Tabakasının Altındaki Basınçlı Su (Artezyen)

Kil, alttaki suyun hareketini engelleyen bir kapak görevi görür. Kil tabakasını delip altına geçtiğinizde, su genellikle sıkışmış bir halde yukarıya doğru pik yapar, bu durum, suyun kuyu içinde kendiliğinden yükselmesine (artezyen) veya yüksek verimli bir su kaynağına ulaşmanıza olanak tanır.

2. Sondaj Yöntemi ve Zorluklar:

Blok kil, sondaj işlemi sırasında bazı teknik zorluklar çıkarabilir:

Yapışkanlık: Kil, matkaba yapışarak (bit balling) ilerlemeyi yavaşlatabilir. Bu yüzden doğru sondaj sıvısı (çamur programı) ve kimyasallar (polimerler) kullanılması gerekir.

Çökme Riski: Kil şişme yapabilir. Bu durumu engellemek için kuyunun cidarlarını koruyacak özel bentonitli karışımlar kullanılır.

Derinlik: Kil tabakasının kalınlığı bölgeye göre 10 metreden 300 metreye kadar değişebilir. Suya ulaşmak için bu tabakanın tamamen geçilmesi şarttır.

3. Kuyu İnşasında Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Muhafaza Borusu:

Kil tabakasından gelen kirli veya sızıntı suların, alttaki temiz su kaynağına karışmaması için kuyu boyunca sağlam bir borulama (casing) yapılmalıdır.

Çimentolama: Boru ile toprak arasındaki boşluğun (anüler boşluk) çimentolanması, üstteki killi ve kirli suların aşağı sızmasını önleyerek suyun kalitesini korur.

Filtreleme: Kil tabakasının hemen altındaki kumlu birimden su alacaksanız, pompanın kille tıkanmaması için uygun filtreli boru ve çakıllama yapılmalıdır.

Özetle Ne Yapmalısınız?

Blok kil olan bir yerde yüzeysel kuyular (keson kuyu gibi) genellikle sonuç vermez veya çok az su verir. Rotary (çamurlu) sondaj yöntemiyle bu tabaka geçilmeli ve altındaki akifere (su taşıyan tabaka) ulaşılmalıdır. Sondaj öncesinde bir jeofizik etüt (rezistivite ölçümü) yaptırarak kil tabakasının kaç metrede bittiğini öğrenmeniz çok faydalı olacaktır.

Kuyu açma ve sondaj teknikleri çok önemlidir.

Bazı bölgelerde çok nadiren blok kil tabakası bitmeden su aldık. Bu Yeraltındaki jeolojik yapılardan, fay çatlaklarındaki anı genişlemeden kaynaklanır.

Bölgenizdeki kil tabakasının tahmini derinliğini biliyorsanız,  daha önce komşu parsellerde yapılan sondaj çalışmaları varsa size referans olabilir. Selâm Dua ve Saygılarımla

Yazar: Feyzi Gülbaş